Wełna owcza
Wełna owcza była wykorzystywana przez człowieka wcześniej niż len. W rozwoju hodowli owiec główną rolę odegrały Hiszpania, gdzie wyhodowano rasę owiec merynosowych, oraz Anglia. Obecnie czołowe miejsce w hodowli owiec zajmuje Australia. Owce są hodowane na wielką skalę na terenach krajów Wspólnoty Niepodległych Państw, Nowej Zelandii, Argentyny, Chin, Afryki Południowej, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Turcji, Francji i krajów bałkańskich.
Owca dostarcza nie tylko wełny, ale również mleka, skór i mięsa. Hodowlane rasy owiec dzieli się na: wełniste, wełnisto-mięsne, mięsno-wełniste, mięsne. Ze względu na charakter uwłosienia, owce dzieli się na dwa zasadnicze typy:
• owce o uwłosieniu jednolitym, których wełna jest wyrównana pod względem długości i grubości — wełny tej dostarczają szlachetne rasy owiec wełnistych;
• owce o uwłosieniu mieszanym, charakteryzujące się włóknem o różnej długości i grubości.
Największą wartość przedstawia wełna merynosów, które zalicza się do owiec wełnistych, oraz ich krzyżówek. Runo tych owiec jest delikatne, cienkie, miękkie, mocne i sprężyste. Wełna taka nie zawiera włosów szerstnych, sztywnych i grubych, lecz tylko włosy puchowe. Wartościowej wełny dostarcza również górska rasa owiec cheviot (czyt. szewiot), zaliczana do ras mięsno-wełnistych oraz rasa meryno-prekosy, zaliczana do ras wełnisto-mięsnych.
Owce o uwłosieniu mieszanym hoduje się głównie w celu uzyskania kożuchów i skór. Hodowla ta jest rozpowszechniona głównie na terenach Azji, wschodzie i południu Europy oraz w Afryce. Wełna uzyskiwana z tych owiec nosi nazwę dywanowej i stosuje się ją do wyrobu dywanów, wojłoków, grubych filców oraz tkanin samodziałowych.
A Wełnę z owcy otrzymuje się przez strzyżenie. Całkowita okrywa włosowa owcy, zwana jest runem owczym. Wełna w runie nie jest jednolita — najlepsza pochodzi z łopatek i boków, gorsze gatunki uzyskuje się z kończyn i podbrzusza. Wełna strzyżona jest nazywana surową, brudną lub potną. Określa się ją również mianem wełny żywej, w odróżnieniu od wełny uzyskanej z owiec martwych, która jest gorsza. Tkaniny i dzianiny wykonane z żywej wełny, spełniające wymagania jakościowe określone przez Międzynarodowy Sekretariat Wełny w Londynie, oznacza się znakiem „Woolmark”. Znak ten przedstawia kłębek wełny z napisem „Czysta żywa wełna Woolmark”.
Wełna surowa zawiera 30 “60% zanieczyszczeń, przesiąkniętych tluszczopotem. W celu usunięcia tych domieszek poddaje się wełnę myciu (praniu). Podczas prania wełny otrzymuje się produkty uboczne: tłuszcz wełniany, z którego uzyskuje się lanolinę, oraz sole mineralne. Lanolina ma właściwości zbliżone do wydzieliny gruczołów łojowych, znajdujących się w skórze ludzkiej, dlatego jest stosowana jako składnik wielu wyrobów kosmetycznych i leczniczych. Wełnę praną przerabia się następnie na maszynach włókienniczych, które ją doczyszczają, rozluźniają, układają równolegle, formują w taśmy itd.
Naturalny kolor wełny jest zwykle lekko kremowy lub jasnoszary. Wełna owiec pospolitych bywa też szara, brązowa lub czarna. W zależności od rasy owiec, włókna mogą być matowe, półmatowe lub z połyskiem. Wyroby wełniane są w dotyku „ciepłe” i w zależności od gatunku bardziej miękkie lub szorstkie. U niektórych osób, częściej u dzieci, wełna może wywoływać uczulenie, objawiające się wysypką na skórze. Włókna wełny są atakowane przez larwy moli.