Właściwości dzianin
Dzianiny, podobnie jak tkaniny, są poddawane różnym procesom wykończalniczym. W zależności od surowca, z którego powstały i przeznaczenia mogą być opalane, prane, bielone, barwione, drapane, prasowane i poddawane stabilizacji termicznej. Zależnie od układu oczek oraz barwy nitek można uzyskiwać dzianiny jednobarwne, wielobarwne, gładkie, wzorzyste.
Dzianiny są wykonywane na ogół z nitek o małej liczbie skrętów. Są przy tym bardziej luźne niż tkaniny, a w związku z tym przyjemniejsze w noszeniu, bardziej miękkie, sprężyste, elastyczne, rozciągliwe, niegniotliwe, przewiewne itp. Wyrobom z dzianin można łatwo nadawać kształty wypukłe lub wklęsłe. Charakteryzują się dobrą ciepłochronnością, a w zależności od surowca mogą być zimne lub ciepłe w dotyku.
Wadą dzianin jest tendencja do mechacenia się i pillingu, a także skłonność do spruwania, zwijania się oraz kurczenia. Dzianiny są więc mało odporne na tarcie. Do ujemnych cech dzianin należy zaliczyć trudność w uzyskaniu dzianin sztywnych i dzianin o odpowiedniej układalności. Utrudnione jest także łączenie dzianin za pomocą szwów i nici.
W wyrobach dziewiarskich dokładne szycie szwów jest bardzo ważne, ponieważ oczka dzianin, szczególnie rządkowych, łatwo się prują. Ściegi stosowane przy łączeniu dzianin można podzielić na dwie zasadnicze grupy:
• ściegi elastyczne (łańcuszkowe), otrzymywane na maszynach takich, jak: stębnówka łańcuszkowa, dwuigłówka, trzyigłówka, owerlok;
• ściegi nieelastyczne (stębnowe), otrzymywane na maszynach takich, jak: stębnówka, zygzak, dziurkarka.
Podstawowe typy dzianin
Dzianiny produkowane w przemyśle dziewiarskim dzieli się w zależności od surowca, z którego zostały wykonane, na:
— bawełniane i bawełnopodobne,
— wełniane i wełnopodobne,
— z jedwabi teksturowanych,
— z jedwabiu sztucznego i syntetycznego.
Duże znaczenie w produkcji dzianin odgrywają włókna sztuczne i syntetyczne. W pończosznictwie i bieliźniarstwie największe znaczenie zyskał jedwab poliamidowy (Stilon), do wyrobu dzianin tkaninopodobnych — jedwab poliestrowy teksturowany (Bistor), na okrycia wierzchnie — włókna poliakrylonitrylowe odcinkowe (Orion, Anilana).
Podstawowe typy dzianin powstają w wyniku zastosowania określonych maszyn dziewiarskich, na których mogą być produkowane określone rodzaje splotów. Do podstawowych typów dzianin, stosowanych do wyrobu odzieży i bielizny, zalicza się:
• dzianina interlokowa — splot gładki, wytwarzana z cienkich nitek wszystkich rodzajów włókien, miękka, sprężysta, elastyczna, o przyjemnym chwycie; zastosowanie: bielizna, odzież sportowa, bluzki, garsonki;
• dzianina typu elastik — właściwości podobne do dzianiny inter-lokowej; zastosowanie: ciepła bielizna damska i niemowlęca, kostiumy kąpielowe, pasy elastyczne;
• dzianina wzorzysta splotowa — otrzymywana ze wszystkich rodzajów nitek dziewiarskich i przy zastosowaniu różnych efektów wzorniczych;
• dzianina żakardowa — wykonana przy zastosowaniu niektórych splotów dzianin kolumienkowych lub pochodnych tych splotów, zaliczana do dzianin tkaninopodobnych (otrzymywana z jedwabi teksturowanych, np. z Bistoru), o wzorach uzyskiwanych przez zastosowanie dwu lub więcej kolorów nitek; zastosowanie: kostiumy, sukienki, garsonki, okrycia wierzchnie;
• dzianina ażurowa — splot wzorzysty, tworzący prześwity; zastosowanie: bluzki, firanki;
• dzianina osnowowa gładka — charakteryzuje się małą rozciągliwością, dużą stabilnością wymiarów, nie ulega pruciu (cienkie dzianiny z jedwabiu wiskozowego i poliamidowego noszą nazwę milanezów i śzarmez); zastosowanie: bielizna damska, podszewki;
• dzianina pętelkowa (frotte) — tworzy runo złożone z drobnych, gęsto wrabianych pętelek; zastosowanie: odzież niemowlęca, dziecięca, sukienki plażowe.