Tkaniną jest nazywany wyrób płaski, utworzony z dwóch układów nitek osnowy i wątku.
Osnowę, w procesie tkania, tworzą napięte nitki, przebiegające wzdłuż tkaniny, natomiast wątek — nitki przeplatane prostopadle do osnowy. Osnowa i wątek przeplatają się ze sobą według określonego porządku, który nazywa się splotem.
Rysunek. Proste krosno tkackie: 1 — wał osnowy (nadawczy), 2 — nicielnice, 3 — czółenko, 4 — grzebień, 5 — wał odbiorczy.
Wytwarzanie tkaniny odbywa się na krośnie (rysunek). Równolegle ułożone nici osnowy są napięte i przebiegają poziomo między dwoma wałami: wałem osnowy, czyli nadawczym 1 , który służy do rozwijania osnowy, i wałem odbiorczym 5, na który nawija się wykonaną tkaninę. W celu uniknięcia mozolnego wplatania nitek wątku między nitki osnowy w procesie tkania zastosowano nicielnice 2.
Nicielnicami są poprzecznie ustawione ramki, wyposażone w struny nicielnicowe, zaopatrzone w oczka, przez które przechodzą nitki osnowy. Parzyste nitki osnowy przechodzą przez oczka jednej nicielnicy, natomiast nitki nieparzyste przez oczka drugiej. Nicielnice pracują w taki sposób, że podniesienie w górę jednej powoduje opuszczenie drugiej. Nitki osnowy rozdzielają się więc na dwie warstwy powodując, że między nimi tworzy się przesmyk, umożliwiający wygodne przesunięcie wątku prostopadle do osnowy. Wątek jest wprowadzany za pomocą czółenka 3, zawierającego wewnątrz cewkę z nawiniętą nitką. Przerzucona nitka wątku jest dociskana do pozostałych nitek w tkaninie za pomocą grzebienia 4 (płochy). Po tej czynności nicielnice zmieniają swoje położenie: znajdująca się w górze opada na dół, natomiast dolna podnosi się do góry. Nitki osnowy, które były w górze zostają opuszczone do dołu, a nitki z dołu przechodzą do góry. Po zmianie położenia nicielnic następuje ponowne przerzucenie wątku i dociśnięcie do pozostałych nitek tkaniny. W ten sposób uzyskuje się tkaninę o splocie płóciennym. Inny rodzaj splotu wymaga zmiany liczby nicielnic oraz sposobu podziału nitek osnowy.
Jeżeli przy przeplocie nitka osnowy pokrywa nitkę wątku, to takie pokrycie nazywa się osnowowym. Jeżeli nitka wątku pokrywa nitkę osnowy, pokrycie nazywa się wątkowym. Układ nitek w tkaninie, wykonanej według określonego splotu, składa się więc z pokryć osnowowych i wątkowych. Jeśli prześledzi się bieg nitek osnowy i wątku w tkaninie można stwierdzić, że liczba następujących po sobie pokryć osnowowych i wątkowych wzdłuż osnowy powtarza się periodycznie, podobnie wzdłuż wątku co pewien odcinek powtarza się sekwencja pokryć osnowowych i wątkowych.
Najmniejsza liczba nitek, po których powtarza się kolejność pokryć osnowowych i wątkowych, nazywa się raportem splotu.
Raport splotu składa się z dwóch składowych: raportu osnowowego Ro i raportu wątkowego Rw. Wielkość raportu określa więc liczba nitek osnowy i wątku niezbędnych do wytworzenia danego splotu.
Sploty przedstawia się graficznie na papierze kratkowanym. Kolumny pionowe małych kratek przyjmuje się jako nitki osnowy, a rzędy poziome jako nitki wątku. Na przecięciu się dwóch takich układów tworzy się prostokąt, który przedstawia miejsce skrzyżowania nitek osnowy i wątku. Na rysunku splotu zakreskowane pole papieru kratkowanego oznacza pokrycie osnowowe, a pole nie zakreskowane — pokrycie wątkowe. W lewym dolnym rogu rysuje się raport splotu, oznaczając pokrycie osnowowe barwą czarną.
Sploty tkanin dzieli się na sploty zasadnicze i pochodne. Wśród splotów pochodnych rozróżnia się sploty pochodne od splotów zasadniczych oraz sploty kombinowane.