Sploty pochodne
Do tej klasy splotów zalicza się sploty pochodne od splotów zasadniczych, tzn. sploty pochodne od splotu płóciennego, skośnego i atłasowego oraz sploty kombinowane. Do pochodnych splotu płóciennego należą splot rypsowy i panama. Pochodne splotu skośnego to sploty: wzmocnione i łamane, stosowane najczęściej, oraz wielorządkowe, zygzakowate i cieniowane. Pochodne splotu atłasowego to sploty wzmocnione i cieniowane.
■ Splot rypsowy charakteryzuje się delikatnymi poprzecznymi lub rzadziej podłużnymi prążkami na powierzchni tkaniny. Jest on uzyskiwany przez wydłużenie pokryć osnowowych (ryps osnowowy — rysunek) lub wątkowych (ryps wątkowy) splotu płóciennego. Raporty osnowowy i wątkowy splotu rypsowego są różne, np. dla rypsu osnowowego Ro = 2 i Rw = 4 , przy czym dla tego typu splotu wartość raportu wątkowego może być większa. Prążki charakteryzujące ryps osnowowy są rozmieszczone w kierunku szerokości tkaniny. Im większa, w tym przypadku, wartość raportu wątkowego, tym większa szerokość prążków i odstępów między nimi.
Rysunek. Splot rypsowy (osnowowy).
Sploty rypsowe, podobnie jak splot płócienny, tworzą jednakową prawą i lewą stronę tkaniny. Wykorzystuje się je do wytwarzania tkanin na suknie, okrycia damskie, wstążki oraz tkaniny dekoracyjne i meblowe. Imitację tkanin rypsowych można tworzyć przy użyciu grubego wątku i cienkiej osnowy, gęsto ułożonych w splocie płóciennym.
■ Splot panama powstaje przez przeplatanie się dwu lub więcej nitek osnowy z taką samą liczbą nitek wątku (rysunek), wskutek czego na powierzchni tkaniny tworzą się kwadraciki. Raporty osnowowy i wątkowy dla splotu panama są równe, np. Ro = Rw = 4 .
Rysunek. Splot panama.
Prawa i lewa strona tkaniny są jednakowe. Tkaniny o tym splocie są bardziej przewiewne i miękkie od tkanin o splocie płóciennym. Splot panama wykorzystuje się do wytwarzania tkanin na koszule letnie, bluzy sportowe oraz tkanin dekoracyjnych. Ciekawe efekty uzyskuje się przez zastosowanie grubych nitek lub nitek osnowy i wątku o różnych odcieniach.
■ Splot skośny wzmocniony powstaje przez powiększenie liczby pokryć osnowy lub wątku, stąd rządki splotu są grubsze. Raport splotu skośnego wzmocnionego nie może mieć mniej niż cztery nitki (na rysunku: Ro = Rw = 6).
Rysunek. Splot skośny wzmocniony.
Stosując splot skośny wzmocniony uzyskuje się tkaniny o dobrej układalności i dużej wytrzymałości.
■ W splocie skośnym łamanym, zwanym jodełką, skos prawy zmienia się w regularnych odstępach na skos lewy. Splot ten jest często stosowany w tkaninach ubraniowych, płaszczowych i niektórych bieliźnianych, np. dymka. W przypadku splotów skośnych łamanych można stosować różne sposoby zmiany skosu. W celu identyfikacji oznacza się je literami, które przypominają rysunek elementu skosu na powierzchni tkaniny:
V — dla splotów skośnych łamanych po kilku nitkach osnowy;
K — dla splotów skośnych łamanych po kilku nitkach wątku;
Y — dla splotów skośnych łamanych przesuniętych po kilku nitkach osnowy;
X — dla splotów skośnych łamanych krzyżykowych.
■ Sploty atłasowe wzmocnione charakteryzują się wzmocnieniem punktów pokryć wątkowych lub osnowowych (odpowiednio w splotach atłasowym i satynowym) przez dodanie po jednym lub kilka pokryć.
■ Sploty kombinowane powstają ze splotów podstawowych i od nich pochodnych. Liczba możliwych kombinacji jest bardzo duża. Przykładem popularnego splotu kombinowanego jest splot krepowy, który nadaje tkaninie powierzchnię o nieregularnych wzniesieniach. Efekt ten uzyskuje się dzięki zastosowaniu na przemian: splotów o krótkich i długich pokryciach osnowy i wątku. Krótkie przeploty powodują większe kurczenie się tkaniny, niż przeploty długie, na skutek czego tkanina uzyskuje ziarnistą powierzchnię. Efekt ten jest większy, przy zastosowaniu nitek bardziej skręconych, tzw. krepowych. Sploty krepowe stosuje się do wyrobu tkanin jedwabnych i wełnianych sukienkowych oraz przeznaczonych na ubrania wizytowe męskie.