Masa liniowa nitek i jej nierównomierność
Masa liniowa zależy od grubości nitki. Oznacza się ją według Międzynarodowego Systemu Tex. Jednostką podstawową tego systemu jest 1 tex, który określa masę w gramach odcinka nitki o długości 1000 m. Stosowanymi podwielokrotnościami tej jednostki są:
— 1 mtex (militex) = 0,001 tex,
— 1 dtex (decytex) = 0,1 tex.
Masę liniową nitek według Tex oblicza się jako stosunek masy odcinka nitki wyrażonej w miligramach do długości tego odcinka wyrażonej w metrach.
W przypadku nitek wielokrotnych lub nici podaje się wartość Tex dla pojedynczej nitki pomnożoną przez liczbę pojedynczych nitek składowych skręconych ze sobą, np. 20 tex 3.
Obecnie coraz rzadziej stosowanym sposobem numeracji nitek jest określanie jej za pomocą numeru metrycznego (Nm). Wyraża on stosunek długości nitki w metrach do jej masy w gramach. W praktyce wartość ta oznaczała liczbę motków przędzy po 1000 m przypadającą na 1 kg masy przędzy.
Zależność między Tex a Nm jest następująca:
Im nitka grubsza, tym większa wartość Tex oraz mniejsza wartość Nm.
Nierównomierność masy nitek ocenia się wzrokowo lub stosując w tym celu specjalne przyrządy. Nierównomierność masy nitek jest związana z nierównomiernością grubości nitki. Z nitek o równomiernej grubości uzyskuje się tkaniny o równej powierzchni oraz o dużej wytrzymałości.
Wytrzymałość na rozciąganie nitek
Wytrzymałość na rozciąganie bada się na przyrządach zwanych zrywarkami i określa w centyniutonach na tex (cN/tex). Tak definiowana wytrzymałość określa siłę, która powoduje rozerwanie nitki, odniesioną do jednostki Tex, charakteryzującej nitkę.