Materiały

Jedwab naturalny

admin / 13 marca, 2020

Jedwab naturalny

Jedwab naturalny należy do grupy włókien zwierzęcych oprzędowych. Pochodzi z oprzędu gąsienicy motyla nocnego z rzędu prządek, zwanego jedwabnikiem morwowym. Kolebką hodowli jedwabników są prawdopodobnie Chiny, gdzie jedwab był znany już kilka tysięcy lat p.n.e. W Europie hodowla jedwabnika zaczęła rozpowszechniać się od VI w. Uprawę morwy białej, na której żeruje jedwabnik, rozwinięto na terenach Japonii, Indii, krajów Wspólnoty Niepodległych Państw oraz wielu innych krajów europejskich i azjatyckich. Kraje z tych regionów są więc producentami jedwabiu naturalnego.

Gąsienica jedwabnika, która żywi się liśćmi morwy, pod koniec życia rozpoczyna snucie oprzędu. Po wytworzeniu oprzędu gąsienica przeobraża się w poczwarkę. Oprzęd z zawartą w nim poczwarką nosi nazwę kokonu. Kokony zbiera się, część z nich przeznacza do dalszego chowu, natomiast resztę zabija się nad gorącą parą lub w suszarkach, niedopuszczając do przeobrażenia się poczwarki w motyla. Otrzymana przez rozwinięcie kokonu nić nazywa się jedwabiem surowym, czyli grege (czyt. greż), zwanym w uproszczeniu greżą. Greża składa się z kilku nitek nie skręconych, lecz sklejonych klejem jedwab-niczym.

Jedwab surowy jest sztywny i bez połysku, ze względu na obecność kleju jedwabniczego. W celu usunięcia substancji kleistych moczy się go w gorącej wodzie z mydłem. W efekcie jedwab staje się miękki, lśniący i podatny na barwienie. Jedwab taki jest nazywany odklejonym lub gotowanym.

Oprócz jedwabników hodowlanych istnieją również jedwabniki dziko żyjące, które żywią się liśćmi dębu lub innych drzew i roślin. Oprzędy tych gatunków jedwabników przeważnie nie dają się odwijać, poddaje się je rozszarpaniu i następnie przędzie. Włókna jedwabników dzikich są grubsze od włókien jedwabnika hodowlanego i mają niewielki połysk. Wyrabia się z nich jednak tkaniny grubsze, lecz bardzo cenione (np. czesucza, tussor) ze względu na dużą trwałość w użytkowaniu.

Długość nici jedwabiu w kokonie przekracza 3000 m, lecz jedynie jej część, tzn. ok. 500 – 900 m daje się wykorzystać do wyrobu dobrej przędzy jedwabnej. Jedwab jest najcieńszym spośród znanych włókien naturalnych; jego grubość wynosi 20 – 32 µm. Można z niego wytwarzać tkaniny bardzo cienkie i o gładkiej powierzchni. Jest włóknem charakteryzującym się dużą wytrzymałością na rozciąganie (wytrzymuje obciążenie trzy razy mniejsze niż nić stalowa o tej samej grubości). Wydłużenie włókna przy rozciąganiu dochodzi do 26% pierwotnej długości.

Jedwab charakteryzuje się bardzo dużą sprężystością, stąd po zmięciu szybko rozprostowuje się. Jednocześnie tkanina jedwabna po zwinięciu zajmuje niewielką objętość. Jedwab wykazuje nieco mniejszą

izolacyjność cieplną niż wełna. Jest higroskopijny i może wchłonąć do 30% wody, nie sprawiając przy dotyku wrażenia mokrego. W normalnych warunkach klimatycznych jedwab zawiera ok. 11% wilgoci.

Barwa jedwabiu surowego zależy od rasy jedwabnika i jest przeważnie kremowa, biała lub żółta. Jedwab odklejony jest jasnokremowy, prawie biały.

Jedwab naturalny jest używany do wyrobu tkanin sukienkowych, bluzkowych, krawatowych, chustek, apaszek i szali, nici do szycia, do haftu oraz nici chirurgicznych. Z jedwabiu wyrabia się tkaniny na czasze balonów, spadochronów oraz niektóre tkaniny techniczne.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *